Moim marzeniem jest, żeby celem każdej lekcji lub choćby jej niewielkiej części była nauka tego, co ludzkie/humanitarne. – José Gabriel Molina Avella, uczestnik projektu ze Szwecji

W dniach 19 – 23 marca 2018 roku odbyło się pierwsze spotkanie szkoleniowe z  programu Erasmus+, z projektu SAVE – Zapobieganie agresywnym postawom młodzieży. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele szkół i instytucji edukacyjnych z Polski (6 osób), Turcji (10 osób), Węgier (2 osoby) i Szwecji (5 osób). Jeden z uczestników ze Szwecji pochodzi z Meksyku, jeden z Afganistanu. Celem spotkania było przeszkolenie nauczycieli, aby skutecznie zapobiegali dołączaniu uczniów do ekstremistycznych grup, które stosują przemoc w dążeniu do narzucania za wszelką cenę swoich radykalnych poglądów innym.

Warsztaty szkoleniowe trwały pięć dni. Większość zajęć została poprowadzona przez grupę turecką, organizatora projektu, część przez pozostałych partnerów. Program został również wzbogacony o dodatkowe działania, mające na celu zaprezentowanie gościom szkoły elementów polskiego systemu nauczania, polskiej kultury, środowiska lokalnego i regionalnego.

Pierwszym wydarzeniem, dzięki któremu partnerzy projektu mogli wymienić się  doświadczeniami i przykładami działań z własnych krajów, była obserwacja lekcji matematyki, geografii oraz biologii. Następnie pan Janusz Salamończyk wraz z panią dyrektor Adrianą Salamończyk oficjalnie powitali gości.

Warsztaty rozpoczęły się od prezentacji regulacji prawnych i sposobów przeciwdziałania ekstremizmowi w poszczególnych krajach. Pierwszym dyskutowanym międzynarodowym problemem były uprzedzenia. Uczestnicy projektu stwierdzili, że powodują one strach, który prowadzi do nienawiści, ta do dyskryminacji; dyskryminacja jest przyczyną ekstremizmu, którego wynikiem jest przemoc. Wszyscy zgromadzeni przedyskutowali z jakimi problemami, w ramach tego schematu, spotykają się w swoich krajach.

Kolejnym punktem programu dla uczestników było wręczenie nagrody uczniowi, który wygrał konkurs na logo projektu.

Następnie dwie grupy zwiedziły budynki, pracownie i tereny szkoły. Wiedza gości o naszej szkole została również uzupełniona o różnorodne działania, w tym o projekty podczas prezentacji przeprowadzonej przez państwa Salamończyków. Odbyła się również dyskusja nt.  różnych typów ekstremizmów oraz tego, jak radykalizacja prowadzi do ekstremizmu, a  ten z kolei do terroryzmu.

Kolejny dzień był niemniej intensywny i interesujący. Uczestnicy nauczyli się tego, jak  rozpoznawać osoby zagrożone radykalizacją oraz jak prowadzić trudne rozmowy w klasie tak, aby pomóc uczniom rozwiązać ich problemy bez udziału grup ekstremistycznych i innych osób, mających na uczniów negatywny wpływ. Następną sesję poprowadził uczestnik ze Szwecji, Afgańczyk, były doradca prezydenta w Afganistanie, osoba zajmująca niegdyś wysokie stanowiska w rządzie. Zgromadzeni dowiedzieli się  od  niego, w jaki sposób prezydent Carter wraz ze swoim doradcą Brzezińskim, walcząc z ZSRR, doprowadzili do powstania dzisiejszych islamskich radykałów – terrorystów. Prowadzący opowiedział również o dramatycznych wydarzeniach, zamachach na jego życie i  o tym jak był zmuszony opuścić swoją rodzinę i ojczyznę, aby móc prowadzić normalną egzystencję na północy Europy. Po tej poruszającej historii obejrzeliśmy również filmy obrazujące proces radykalizacji młodych ludzi z problemami, którzy trafili we wspierające ich  środowiska ekstremistyczne oraz przedyskutowaliśmy przykłady efektywnych działań szkoły, które ustrzegły uczniów przed dalszym angażowaniem się w praktyki terrorystyczne.

W środę 21 marca uczestnicy zajęli się rolą Internetu w propagowaniu ekstremizmu. Po  burzliwych dyskusjach nt. cenzury, wolności słowa i doświadczeń z tym związanych w  naszych krajach stwierdziliśmy, że skoro cała dostępna wiedza o radykalizacji, ekstremizmie, terroryzmie i przeciwdziałaniu tym społecznym ruchom jest dostępna w  Internecie, jedyną rzeczą, którą możemy zrobić, żeby przyszłość nowych pokoleń wyglądała lepiej niż nasza teraźniejszość, żeby ludzie żyli szanując siebie nawzajem i ze sobą pokojowo współpracowali, jest edukacja nowych pokoleń. Usunięcie z Internetu wszelkich złych treści i ściganie przestępców, którzy nawołują poprzez nowoczesne media do aktów terroru jest walką z wiatrakami. Młodzi ludzie powinni sami szukać informacji. Sięgać po  to,  co zbuduje ich lepsze życie. Tego właśnie, jako nauczyciele, powinniśmy być  ambasadorami i taki właśnie cel powinna obrać nasza edukacja. Jest to jedyny sposób, aby uchronić młodych ludzi przed złą, destrukcyjną drogą. W międzyczasie pedagodzy wraz  z  nauczycielem ze Szwecji uczestniczyli w spotkaniu w bibliotece, mającym na celu wymianę praktyk stosowanych w ramach pomocy uczniom. Partnerzy ze Szwecji podkreślali, że rola szkoły w pomocy uczniom jest wyjątkowa i często, zgodnie z prawem międzynarodowym, stosują wszelkie możliwe opcje wsparcia ucznia zanim zaproszą do  współpracy rodziców, ponieważ rodzice lub opiekunowie prawni często bywają bezpośrednim lub pośrednim źródłem problemów.

Po owocnych dyskusjach tego dnia, zakończonych wspólnymi konkluzjami, grupa wybrała się do Szczecina. Po drodze odwiedziliśmy z gośćmi Krzywy Las. W Szczecinie uczestnicy dowiedzieli się podstawowych informacji nt. stolicy naszego województwa: o  obszarze, populacji, projekcie architektonicznym, zabudowie, reprezentatywnych miejscach i budynkach, ciekawych zabytkach i miejscach użyteczności publicznej, gospodarce regionu, edukacji, sporcie. Nasi goście zwiedzili Zamek Książąt Pomorskich, Stary Rynek, Wały Chrobrego. Szczególne wrażenie zrobiło na nich Centrum Dialogów „Przełomy”, w którym mogli doświadczyć, jak wyglądało przejście Polski z czasów komunistycznych do czasów demokratycznych.

Tematem czwartkowych warsztatów było budowanie strategii szkoły wobec ekstremizmu. Każda z narodowości zaprezentowała jak radzi sobie z problemami omawianymi podczas spotkania szkoleniowego, jakie posiadają zasoby w szkole oraz jakie instytucje są  zaangażowane w pomoc przy konkretnym problemie. Szczególną kwestią, którą poruszali uczestnicy, była rola wczesnej interwencji, w ramach której po usłyszeniu o problemie, należy sprawdzić wiarygodność źródeł i potwierdzić informacje, a następnie podzielić się  tymi  informacjami z właściwymi osobami. Kolejnym ważnym krokiem jest stworzenie w szkołach integralnej strategii działań, która krok po kroku, prowadzi do osiągnięcia pozytywnych rezultatów. Przedyskutowano również środki zaradcze, prewencyjne, które należy przedsięwziąć, aby nie dopuścić do rozwijania się omawianych problemów. Ważnym aspektem jest również pomoc uczniom w zastosowaniu strategii wyjścia z grup ekstremistycznych tak, aby mogli odzyskać swoje życie i pójść w konstruktywnym kierunku.

Po owocnym przedpołudniu, po obiedzie, grupa udała się na zwiedzanie Chojny. Goście poznali historię Chojny, interesujące zabytki, ciekawe miejsca Chojny i jej okolic. Uczestnicy projektu wzięli również udział w przedstawieniu pt. „Kopciuszek” w sali gimnastycznej naszej szkoły, prezentowane przez dzieci z Domu Dziecka w Chojnie. Goście byli zachwyceni wzruszającym przedstawieniem.

Piątkowe warsztaty, poprowadzone przez grupę węgierską i polską miały na celu zaprezentowanie dalszych działań w ramach projektu oraz przedstawienie szablonu planu lekcji, według którego każdy z uczestniczących w wydarzeniu nauczycieli, ma przygotować dwa scenariusze oraz dwa ćwiczenia związane z tematem. Scenariusze te zostaną przetłumaczone na wszystkie języki oprócz szwedzkiego ( Szwedzi skorzystają z wersji po  angielsku), rozpowszechnione i zastosowane w krajach partnerskich. Uczestnicy uzupełnili również ankiety ewaluacyjne, wymienili się informacjami na temat całego projektu oraz mailami, a także podsumowali spotkanie szkoleniowe.

Ostatni dzień został zakończony uroczystym obiadem, w trakcie którego rozdano certyfikaty, upominki. Goście mieli okazję do spotkania i rozmowy ze Starostą Powiatu Gryfińskiego.

Tydzień szkolenia w międzynarodowym środowisku był niesamowitym czasem wymiany perspektyw, poglądów, stanowisk, doświadczeń kulturowych i narodowych. Usłyszeliśmy, czasem dramatyczne i wzruszające, czasem ciekawe i zabawne historie z życia nauczycieli i ich uczniów. Poznaliśmy inne sposoby radzenia sobie z tymi samymi, co nasze, problemami. Doświadczyliśmy troski i życzliwości ludzi, którzy na co dzień żyją setki kilometrów od nas, w zupełnie innych warunkach społeczno – polityczno – ekonomicznych i których widzieliśmy pierwszy raz w życiu. Nauczyliśmy się od siebie nawzajem tego, że nie jesteśmy wolnymi elektronami – Warszawa, Sztokholm, Budapeszt, Ankara – wszyscy na siebie oddziałujemy i tylko razem, szanując różnice między nami, patrząc wielowymiarowo na nasze bolączki, znajdziemy rozwiązania, które pozwolą nam bardziej optymistycznie patrzeć w naszą wspólną, międzynarodową przyszłość.

mgr Joanna Gorska – Hamkało